Bilişsel Bilimler EABD Yüksek Lisans Programı öğrencisi Faruk Büyüktekin, "DİL-DIŞI VERİNİN DİL VERİSİNE EKLENMESİ YOLUYLA DURUMLU DİYALOGLARDA ÇOK-KİPLİ GÖNDERİM ÇÖZÜMLEMESİ" konulu tezini, 31 Ağustos 2018 tarihinde saat 10:00'da A-108 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Bu tez, dil dışı verinin dil verisine eklenmesinin Türkçedeki gönderim çözümlemesine etkilerini araştırmaktadır. Artgönderim ve eşgönderim gibi gönderim ilişkilerinin belirlenmesi, doğal dil işleme ve insan bilgisayar etkileşimi gibi alanlarda kritik bir öneme sahiptir. Çünkü bu tarz uygulamalar konuşmanın anlamlandırılmasını gerektirmektedir. Gönderim çözümlemesine dair önceki araştırmalar el yapımı, kurala dayalı yaklaşımları esas almıştır. Ancak, makine öğrenme algoritmalarının başarısı sayesinde bu yaklaşımlar yerini derlem temelli yaklaşımlara bırakmıştır. Bu sayede, gerçek hayata dayalı gönderim çözümlemelerini inceleme fırsatı doğmuştur. Bu gelişmelere paralel olarak, bu çalışma da Tangram bulmacası çözmeye çalışan katılımcıların diyaloglarından oluşan bir Türkçe derlemi incelemektedir. Derlemde dil verisine, katılımcıların göz ve mouse verisi gibi dil dışı veriler de eklenmiştir. Çalışmanın amacı bu dil ve dildışı verileri birleştirerek gönderimde bulunan ifadenin gerçek dünyadaki (göndergesini) nesnesini tanıyan bir model ortaya koymaktır. Modelin hazırlanmasında makine öğrenme algoritmaları temel oluşturmaktadır. Model ayrıca farklı gönderim türlerinin çözümlenmesinde (zamir, zamir olmayan ve her iki grup için) hangi tür verinin daha başarılı olduğunu da bu algoritmalar yoluyla analiz etmektedir.