In Loving Memory of
Prof. Dr. Neşe Yalabık
10th March 1950 — 31st Aug 2020
Founding Director of Informatics Institute
Prof. Dr. Neşe Yalabık Hocamızı Anma Programından Alıntılar
Prof. Dr. Deniz Zeyrek Bozşahin, ODTÜ Enformatik Enstitüsü Müdürü
"Ben şahsen Neşe Hocayı 1997 yılında Bilişsel Bilimler Ana Bilim Dalı’nın kurucularından biri sıfatıyla tanıdım. Neşe Hocamın interdisiplinerliğe verdiği önem beni çok teşvik ve motive etmiştir. Etrafında olan bütün genç araştırmacılara da bunu aşılamaya çalışıyordu. Anısının önünde saygıyla eğiliyorum."
Prof. Dr. Ahmet Acar, ODTÜ Eski Rektörü
"Eğer ODTÜ, bugün ve geçmişte ileriyi gören, toplumda güven duyulan, öncülük yapabilen bir kurum olduysa; Neşe Yalabık gibi nitelikli, yeteneklerini sürekli olarak geliştirebilen, öğrenen, yeniliklere açık olan ve geniş vizyon sahibi insanlarımızın ODTÜ’ye bağlılık içindeki gayretleri ve özverili çalışmalarıyla mümkün oldu diye düşünüyorum."
Prof. Dr. Canan Özgen, ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü, ODTÜ FBE Eski Müdürü
"Neşe, ismiyle uygun olarak neşe saçan bir insandı. Canlılık misaliydi, hareket demekti. Organizatör demekti ve lider demekti. Durmayan, hep yenilik peşinde koşan bir insandı."
Prof. Dr. Ferda Alpaslan, ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
"Neşe Hocam sayesinde yıllar sonra yeniden resim yapmaya başladım. Onun sayesinde harika bir hoca ve şahane insanlarla birlikte hem resim yaptık hem de çok güzel anılar biriktirdik. Zaman zaman birbirimizin yaptığı resimleri acımasızca eleştirdik, zaman zaman güldük. Çok güzel zaman geçirdik. O, her konuda olduğu gibi resimde de çok başarılı oldu, harika eserler yarattı. Bundan sonra ne zaman resim yapsam hep Neşe Hocam ile geçirdiğim bu güzel anılar gözümün önünde canlanacak."
Prof. Dr. Fatoş Tunay Yarman Vural, ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
"Çok çalıştık biz Neşeyle, çok güzel şeyler yaptık. Birlikte projeler yaptık. Osmanlı arşivleri projeleri yaptık, uzaktan eğitim projeleri yaptık. Kader bizi bir tutkal gibi öyle bir yapıştırdı ki zaman zaman ayrılacak gibi olsak dahi her zaman beraber olduk. Çünkü ikimizde de hep aynı duygular vardı. Biz ülkemizi çok seviyorduk, biz üniversitemizi çok seviyorduk ve biz birbirimizi çok seviyorduk. Bu sevgi de hep sürecek, Neşe hiç ölmeyecek benim için. Sadece anılarımda değil, yaptığı her şeyde yaşayacak."
Doç. Dr. Nilüfer Önder, Michigan Technological University Bilgisayar Bilimleri Bölümü
"Size iki konuda Neşe Hoca’dan aldıklarımı ve onları nasıl verdiğimi anlatmak istiyorum. Birincisi, Neşe Hocamdan çok kaliteli bir ders aldım. Derste tasarım yapardık ve tasarımları birbirimizle tartışırdık. Bunlar 1980’lerde çok ileri kavramlardı. Ben de kariyerim boyunca hep zevkli, ilerici dersler vermeye çalıştım. İkincisi, Neşe Hocamız gerçek bir hanımefendiydi. Gerçek hanımefendiler, bulundukları ortamda ilginin ve motivasyonun odağı oluyorlar. Neşe Hocamız da böyleydi. Ben bu tür ortamları kurmaya çalıştığım zaman Neşe Hanım hep orada gülümsüyordu. Aldım, verdim. Neşe Hanım’dan alarak ve vererek hissettiğim sonsuzluğun içerisinde kendisini anmak bana sıcak, güzel duygular veriyor. Umarım bunları size de verebilmişimdir."
Dr. Öğretim Üyesi Pınar Onay Durdu, Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
"Tezimi bitirmeme çok yakın bir dönemde, yaz sonuydu, Göceğe gitmişti. O zaman online platformlar şimdiki kadar yaygın kullanılmıyordu. Yine de e-posta ile çözebileceği tezimdeki düzeltmelerle ilgili “Göceğe gel.” dedi. Satır satır tezimin üstünden beraber geçtik, Göcekte bir plajda. Herhangi bir doktora tez danışmanı yoktur ki bir öğrencisine bu şekilde imkanlar sağlasın."
Doç. Dr. Barış Yalabık, University of Bath İşletme Fakültesi
"Ben ODTÜ Makina ve İşletme’de okurken arabayla her sabah annemle beraber ODTÜ’ye gittik. Akşamları da bazen beraber döndük. O yolculuklarda hep işinde olanlardan bahsederdi. Aklı hep bölümde ve enstitüdeydi. Aynı zamanda akademisyen olmanın araştırma yapıp, ders vermekten çok daha fazlası olduğunu da o araba yolculuklarında öğrendim."
Hayatı ve Çalışmaları
Neşe Yalabık 10 Mart 1950’de İstanbul’da dünyaya gelmiştir. ODTÜ Elektrik Mühendisliği bölümünde lisans ve yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra 1977 yılında Brown Üniversitesi’nde doktorasını tamamlamıştır. Doktorasının ardından bir süre Drexel Üniversitesi’nde çalıştıktan sonra Türkiye’ye dönmüş ve 1979 yılında ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği bölümünde Öğretim Üyesi olarak göreve başlamıştır. Bu bölümde bölüm başkan yardımcılığı, bölüm başkanlığı gibi farklı görevlerde bulunmuştur.
Örüntü tanıma, konuşma tanıma, doku tanıma gibi araştırma alanlarında uzmanlaşan Prof. Dr. Neşe Yalabık, bu alanlarda birçok bilim insanı yetiştirmiştir. Disiplinlerarası araştırmalara da büyük önem veren hocamız, 1996 yılında Enformatik Enstitüsü’nün kuruluş çalışmalarını yürütmüş ve kurucu müdür olarak Enstitü’nün ilk müdürü olmuştur. 2004 yılına kadar bu görevi yürüten hocamız, müdürlüğü süresince Enformatik Enstitüsü’nün misyonunu ve vizyonunu belirleyerek enstitüyü bugünlere taşıyan temelleri atmıştır. Akademik yaşamına pek çok öncü çalışmayı sığdıran Prof. Dr. Neşe Yalabık, aynı zamanda üniversitelerin endüstri ile sıkı bir iş birliği içinde çalışması gerektiğini savunmuştur ve bu konuda da pek çok öncü çalışmaya imza atmıştır.
Disiplinlerarası yaklaşımın Türkiye akademik çevresinde yaygınlaşması ve üniversite-endüstri iş birliğinin sağlanması kapsamında 1997 yılında enstitümüzde Bilişim Sistemleri EABD ve Bilişsel Bilimler EABD’nin kurulmasında rol almıştır. Türkiye’deki ilk örnekleri olan bu ana bilim dallarını 1999 yılında kurulan MODSIM ile 2002 yılında kurulan Yazılım Yönetimi programı ve Sağlık Bilişimi ana bilim dalı izlemiştir. Yine Sağlık Bilişimi alanında Prof. Dr. Neşe Yalabık’ın kurucusu olduğu HIBIT (International Symposium on Health Informatics & Bioinformatics), 2005 yılından beri uluslararası katılımcıların da katkısıyla başarıyla sürdürülmektedir.
Enformatik Enstitüsü Müdürü olduğu dönemde uzaktan eğitim, internet üzerinden asenkron öğretim ve öğrenme yönetim sistemleri üzerine çeşitli projeler yürüten Prof. Dr. Neşe Yalabık’ın bu alanda içinde yer aldığı ve/veya öncülük ettiği bazı çalışmalar şunlardır:
- EĞİTEN (Eğiticilerin Eğitimi): Bilgi Teknolojileri alanında üniversitelerde ders verebilecek elemanların yetiştirilmesi amacıyla hayata geçirilmiş bir projedir.
- BADE (Bilgisayar Ağına Dayalı Eğitim): Üniversitelerin enstitü, fakülte ve yüksekokullarına bağlı anabilim dalları bünyesinde açılan dersler arasında seçilen ve/veya diğer üniversiteler tarafından talep edilen ve bir bölümü veya tümü internet üzerinden verilen dersleri ya da bu derslerin oluşturduğu derece programlarını kapsar.
- NLI (Net Learning Initiative): İnterneti derslerde tamamlayıcı kaynak olarak kullanmaları için fakülteleri teşvik eden bir araç olan NLI; “Sanal Üniversite”, “İnternet Üniversitesi” gibi terimlerle basında da yer bulmuştur.
- METU Online-Net Class: 1997-2013 yılları arasında ODTÜ’nün ders yönetim sistemi olarak kullanılan, ODTÜClass’ın öncülü olan bir sistemdi.
- IS100: ODTÜ genelinde verilen Bilişim Teknolojileri ve Uygulamalarına Giriş Dersi olan IS100 de ilk olarak Neşe Yalabık tarafından başlatılmıştır.
- ION (İnternete Dayalı Uzaktan Eğitim): Tamamen internet üzerinden eğitime dayalı Türkiye’nin ilk uzaktan eğitim Yüksek Lisans programı.
- AVICENNA Virtual Campus: Çeşitli ülkelerden partnerlerle birlikte yürütülen bu proje, AB Üyesi olmayan 9 Akdeniz Ülkesindeki üniversitelerin uzaktan online eğitime adaptasyonlarını hızlandırmak amacıyla UNESCO tarafından 2002 yılında başlatılmıştır.
2010 yılında emekliye ayrılan hocamız, yaşamının bundan sonraki döneminde ise akademideki çok yönlü kişiliğini sosyal hayatına yansıtmış ve resimden Türk Halk Bilimi’ne; gastronomiden seyahate kadar çok farklı konularda etkin olmuştur. Bunun bir ürünü olarak ise 2013 yılında kendi yaşamından parçalarla hem dünya hem de yöresel mutfaklarımızdan çeşitli yemek tariflerini harmanladığı “Yaşamdan Gurme Pencereler” kitabını yayımlamıştır. Bunun yanında akademik çalışmalarından da kopamayan hocamız, emekliliğinden sonra da ODTÜ Enformatik Enstitüsü bünyesinde yarı zamanlı olarak ders vermeye devam etmiştir.
10 Ağustos 2020’de hayata gözlerini yuman hocamızın anısı, kurucu müdürü olduğu ODTÜ Enformatik Enstitüsü’nde yaşamaya devam etmektedir.
Prof. Dr. Nazife Baykal, ODTÜ Enformatik Enstitüsü Eski Müdürü ve Neşe Hoca'nın öğrencisi
Prof. Dr. Cem Bozşahin, ODTÜ Bilişsel Bilimler EABD Başkanı
Hani derler ya, “en iyi yönetici, farkında olmadığın yöneticidir’’ diye, işte sevgili Neşe öyle bir yönetici olarak girdi benim hayatıma 1992’de. Biraz da yaramazlık ve muziplik olması lazım böylelerinde; onlar da bol bol vardı Neşe’de. Önce kafadar, dost ve arkadaştınız Neşe için, sonra meslektaş. Yöneticisi olduğu insanlara, ne yapmaları gerektiğini söylemek gereği hissetmeyen, insanların önünü açma yöneticiliği yapan biriydi. Gençken bunun ne büyük bir nimet olduğunu anlamamışım. Size gözünüze sokmadan güvenmesi, sorumluluk hissetmeniz ve cesaret bulmanız için enteresan bir tılsım yaratırdı. Kaç defa bir lafa daldığımızda “iyi de bu konuyu ilk defa konuşuyoruz, nasıl bu noktaya bu kadar çabuk geldik’’ hissine kapılmışımdır. Sihirli bir bağlantı vardı sanki. Sonra bir noktada pat diye “e artık gereğini yaparsın’’ durumları olurdu; gel de yapma böyle muamele görünce. Bir gecede bölümün ders programını baştan aşağı yeniden yazdığımızı hatırlarım; gaz dediğin böyle verilir. Kurulda da Fatih’in fedaisi kesildiydik tartışma sırasında, arkamız sağlam.
Ben de Neşe’nin önünü açtığı, dostluğunu paylaştığı, muzip gülüşünü esirgemediği, çaktırmadan gözkulak olduğu, ara sıra da fırçasını çektiği insanlardan biriyim. Ne mutlu bana. ‘Patron’du lakabı benim için. Yıllar geçti aradan, ‘naber patron’dan başka girizgahım olamadı. Son sözüm de bu olsun.