Bilişsel Bilimler EABD Doktora Programı öğrencisi Zeynep Başer, "ANA DİLİ TÜRKÇE OLAN TEK DİLLİ VE İNGİLİZCE ÖĞRENEN BİREYLERDE İLGİ TÜMCELERİNİN BAĞLANMASINDA SÖZDİZİMSEL HAZIRLAMA" konulu tezini, 24 Nisan 2018 tarihinde saat 10:00'da Konferans-1 salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Bu çalışmanın amacı ana dili Türkçe olan tek dilli ve İngilizce öğrenen bireylerde ilgi tümcelerinin isim tamlamalarında tamlayan ya da tamlanan ile bağlanmasında sözdizimsel hazırlama etkisini incelemektir. Sözdizimsel hazırlama, bir cümle en son karşılaşılan cümle ile aynı sözdizimsel biçime sahip olduğunda meydana gelen işlemlemenin kolaylaşmasıdır. Son otuz yılda pek çok çalışmada, bu olgu incelenmiştir. Ancak ana dili Türkçe olan tek dilli ve İngilizce öğrenen bireylerle sözdizimsel hazırlama çalışmaları oldukça azdır. Türkçe ve İngilizce tipolojik olarak farklı dil gruplarına aittir. Bu çalışma kapsamında her iki dilde ilgi tümcelerinin isim tamlamalarında tamlayan ya da tamlanana bağlanması ve yapısal hazırlama etkisi çalışılmış ve karşılaştırmalı olarak ana dil ve ikinci dilde anlam belirsizliklerinin çözülmesinde kullanılan stratejiler incelenmiştir. Gerekli veri çevrimdışı, çevrimiçi, ve göz izleme çalışmaları uygulanarak toplanmıştır. Veri analizi ana dili Türkçe olan tek dilli ve İngilizce öğrenen bireylerin kullandıkları çözümleme stratejileri ile ilgili önemli bulgular elde edilmesini sağlamıştır. İlgi tümcelerinde tamlayan ya da tamlanan tercihi üzerine etkisi bulunan pek çok etmen ortaya çıkmıştır. Bu çalışma şu etmenlerin rolüne dikkat çekmektedir: (i) tamlayan ve tamlanan isimlerde canlı / cansızlık bilgisi; (ii) tamlayan ve tamlanan isimler arasındaki anlamsal ilişki; (iii) tamlayan ve tamlanan isimlerin yüklemler ile anlamsal ilişkisi; (iv) ilgi tümcelerinde etken ya da edilgen fiil kullanımı. Ayıca, işleyen bellek kapasitesi ve ilgi tümcelerinin tamlayan ya da tamlanan ile bağlanması arasındaki ilişkiye değinilmiştir. Bunların dışında, yöntemsel etmenlerin, örneğin sunum şekli (örn. tüm cümle veya öbek öbek), teknik (örn. çevrimdışı,çevrimiçi, veya göz izleme çalışması), ve çalışma şartları (örn. örtülü işlemleme veya yönlendirilmiş değerlendirme; kavrama veya üretme), ilgi tümcelerinin bağlanması üzerine etkileri olduğu görülmüştür.