Evrim Fer, Anadolu’da Neolitik ve Günümüz İnsan Genomlarının Karşılaştırılmasıyla Poligenik Özelliklerle İlişkili Aleller Üzerinde Doğal Seçilim Tespiti

Yüksek Lisans Adayı: Evrim Fer

EABD: Biyoenformatik

Tarih: 29.07.2019

Yer: A-212

Özet: İnsan toplulukları çeşitli çevre koşullarında yaşamış, sonucunda farklı fiziksel, kültürel ve beslenme değişiklikleri genomlarını şekillendirmiştir. Benzer biçimde, yaklaşık 10,000 yıl önce batı Avrasya’da başlayan Neolitik Geçiş de yerleşik yaşam şeklini ve insan beslenmesindeki büyük değişimlerden birini insan hayatına katmıştır. Birçok çalışmada, modern popülasyonlar üzerinden bitkisel beslenmeye dayalı (Buckley vd., 2017; Harris vd., 2019), hayvan evcilleştirmesi sonucunda süt ürünlerinin kullanımına dayalı (Bersaglieri vd., 2004; Schlebusch vd., 2013) genlerde adaptasyon tespit edilmiştir. Gelişen arkeogenomik çalışmaları sayesinde, bu adaptasyonlar antik DNA analizleriyle desteklenmektedir (Allentoft et al., 2015; Mathieson et al., 2015). Bu çalışmada, Neolitik sonrası Anadolu’daki poligenik adaptasyonlar, Neolitik ve modern DNA karşılaştırmasıyla incelenmiştir. İlk olarak, beslenme, bağışıklık ve başka kompleks özellikleri içeren 40 poligenik özellik belirlenmiştir. Bu özelliklerle ilişkili 6651 tek nükleotit polimorfizmi (TNP) için Neolitik (n=36) ve günümüz (n=26) Anadolu bireylerinin arasında genetik uzaklıklar FST istatistiği kullanılarak hesaplanmış ve genomda seçilimden direkt etkilenmeyen bölgelerle karşılaştırılmıştır. Daha sonra, bu özelliklere artırıcı etkisi bulunan risk alelleri belirlenmiş ve frekans değişimleri incelenerek ortak bir doğrultunun varlığına bakılmıştır. Son olarak, Neolitik ve modern Anadolu ve bir dış popülasyon kullanılarak popülasyon dal istatistiği yöntemi ile genom boyu seçilim analizi yapılmış ve modern Anadolu dalına özgü seçilim sinyalleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak, yağ metabolizmasıyla ilişkili alel frekanslarının nötral bölgelere göre önemli ölçüde değiştiği bulunmuş ve bu bölgelerin Anadolu’da seçilim etkisi altında olabileceği düşünülmüştür.