Beyza Eren, Türkçe Nedensel Bağlaçlarının Edinimi: Temel Anlam ve Gerekçeli Alanlar Üzerine Deneysel Bir Çalışma

Yüksek Lisans Adayı: Beyza Eren
EABD: Bilişsel Bilimler
Tarih: 27.04.2023 / 15:30
Yer: A-212

Özet: Her çocuk dili doğrudan bir eğitim olmaksızın zahmetsizce edinmektedir (Guasti, 2016). Edinme sürecinde çocukların yetişkin seviyesinde performansa ulaşması uzun zaman alan kazanımlardan biri de bağlaç kullanımıdır (Cain ve Nash, 2011; Oğuz ve Özge, 2020). Türkçede bu konuda oldukça az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma, 6;5- 8 yaş arası çocukların temel anlam ve gerekçeli nedensel bağlaç edinim süreçlerine ışık tutarak bu eksikliği gidermeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, yetişkinler gibi çocukların da nedensellik alanlarına özgü kullandıkları bağlaçların olup olmadığını test etmek için (Çokal, Zeyrek ve Sanders, 2020); çocuklara hem betimleyici (temel anlam ilişkisi kurmaya eğilimli) hem de tartışmacı (gerekçeli nedensellik ilişkisi kurmaya eğilimli) görevler verilmiştir. Betimleyici görev (ikili resimlerden oluşan ve bir nedensel ilişki barındıran kısa hikayeler) katılımcılara gördüklerini anlatmaları beklenerek sunulmuştur. Tartışmalı görevde ise, katılımcılardan bir dizi fotoğraftan hangisinin en iyisi olduğunu, nedenini açıklayarak tartışmaları istenmiştir (Evers-Vermeul & Sanders, 2011). Ayrıca karşılaştırma yapabilmek için yetişkin katılımcılara da aynı görevler verilmiştir. Toplanan veri, ilk adımda nedensel bir ilişki gösterip göstermedikleri, ardından ilişki alanları ve son olarak da ilişkiyi kuran bağlaç açısından işaretlenmiştir. Veri istatistiksel olarak analiz edilecektir. Bulgular, çocukların temel anlam ve gerekçeli nedensel ilişkiler kurma becerileri ve bu anlamlarda kullandıkları bağlaç tercihleri yetişkinlerinkilerle karşılaştırmalı olarak tartışılacaktır.