Yüksek Lisans Adayı: Mehmet İlteriş Bozkurt
EABD: Bilişsel Bilimler
Tarih: 26.01.2023 / 11:00
Yer: A-212

Özet: Karşı olgusal ifadeler, öncülleri yanlış veya gerçekleşmemiş olan koşullu ifadeler olarak tanımlanır (örn., Anderson, 1951; Barwise, 1986, Ruhi vd., 2000; Pearl vd., 2016 ve daha bir çoğu) ki bu, karşı çıktığımız iddialardan biridir. Karşı olgusal ifadelerin kullanımı ve kavranması, gerçek olayları göz ardı etme yeteneği, hem olgusal hem de karşı olgusal temsillerin zihinde tutulması ve bu temsiller arasında geçiş yapma kapasitesi dahil olmak üzere karmaşık bilişsel mekanizmaları içerir. Karşı olgusal ifadeler, dilbilimsel bir bakış açısıyla kapsamlı bir şekilde incelenmiştir ve son zamanlarda, Judea Pearl’ün öncülüğünde nedensellik ve nedensel modelleme araştırmalarının önemli bir parçası olmuştur. Bu tezin amacı, bu iki bakış açısını Türkçedeki karşı olgusal ifadeleri analiz etme konusunda birleştirerek bu literatüre katkıda bulunmaktır; bunun, karşı olgusal ifadelerin doğasına yeni bir ışık tutacak taze bir yaklaşım olduğuna inanıyoruz. Araştırma konuları ve soruları arasında, karşı olgusal bir yapının kullanılabilmesi için öncülün yanlış veya gerçekleşmemiş olmasının gerekip gerekmediği, Türkçede karmaşık bir ek olan -sAydI ekinin kullanımı ve karşı olgusal yorumla ilişkisi, -DIysA ve -sAydI arasındaki fark, -DIysA ve -sAydI kullanımını içeren cümlelerin Pearl ve Mackenzie’nin (2018) Nedensellik Merdiveni’nde bulundukları basamak ve bir karşı olgusal ifadenin yorumlanmasında edimbilimin veya bağlamın rolü yer almaktadır. Tezin katkıları arasında, Türkçe karşı olgusal ifadelere net bir şekilde odaklanan ve Türkçe karşı olgusal senaryoları grafiksel olarak temsil etmek için yönlendirilmiş çevrimsiz çizgelerden (İng. directed acyclic graph - DAG) faydalanan ilk çalışma olmak sayılabilir.