Doktora Adayı: Murat Koçak
EABD: Sağlık Bilişimi
Tarih: 11.09.2023 / 10:30
Yer: -
Özet: Bu çalışma, dünya genelinde büyüyen bir araştırma alanı olan Fonksiyonel Yakın Kızılötesi Spektroskopi (fNIRS) alanının disiplinler arası ve kurumsal işbirliği yönünden bibliyometrik bir haritasını sunmayı amaçlamaktadır. Disiplinler arası ve kurumların işbirliği ile yapılan çalışmalar, akademik olarak yüksek atıf etkisine sahip oldukları için üniversiteler tarafından giderek daha fazla teşvik edilmektedir. Bu çalışmada 1980'den 2020'ye kadar fNIRS alanında yapılan makale sayısı, alıntı sayısı, CNCI ve IREW yüzdesine bakılmıştır. Bu akademik göstergeleri artırabilecek disiplinler arası ve üniversite & ülke işbirlikleri bibliometrik bakış açısı ile incelenmiştir. Ham veriler (n=1673 makale), 1980-2020 yılları arasındaki ISI Web of Science veritabanından alındı. Web of Science veritabanından bibliometrik veriler çıkarıldı ve bunları Bibliometrix R Paketi, Gephi, CiteSpace ve Vosviewer kullanarak analiz edildi. Bu görselleştirme yazılımları, kurumların, yazarların ve dergilerin verilerini analiz etmek için kullanıldı.
Analizlerde 1980 ile 2020 yılları arasında 1673 fNIRS makalesi kullanıldı. Bu alanda artan bir yayın eğilimi olup, en üretken yıl 2020 oldu ve bu yıl 261 makale yayımlandı. fNIRS araştırmalarına en fazla katkıda bulunan ülkeler ABD, Japonya, Çin ve Almanya sıralamasıyla oldular. Ülke işbirliklerinin sayısı arttıkça, alıntı sayısı ve kategoriye normalize edilmiş alıntı etkisi (CNCI) de arttı. Üniversite işbirlikleri arttıkça, alıntı sayısı ve CNCI de arttı gözülmektedir. fNIRS makalelerinin yaklaşık %69'u Q1 ve Q2 JIF dördüncü diliminde yer aldı. Türkiye adresiyle yayımlanan 1673 makalenin sadece 35'i çok disiplinli veya işbirlikçi çalışmalardı. Anahtar kelime analizi, bu alanda en sık kullanılan anahtar kelimelerin altı kategoride toplandığını gösterdi. (1) Görüntüleme Yöntemi/Analiz Metodolojisi/Fiziksel Olaylar kategorisi altında fMRI (n=514), EEG (n=253), stimülasyon (n=158), difüz optik tomografi (n=151), MRI (n=148) gibi anahtar kelimeler bulunmaktadır; (2) Fizyolojik Olaylar kategorisi altında oksijenasyon (n=319), hemodinamik yanıt (n=263), serebral oksijenasyon (n=183), fonksiyonel bağlantı (n=183), inme (n=174) anahtar kelimeleri yer almaktadır; (3) Bilişsel Süreçler/Anormallikler kategorisi altında çalışma belleği (n=324), dikkat (n=170), Alzheimer hastalığı (n=140), travmatik beyin yaralanması (n=132), şizofreni (n=131), sözel akıcılık görevi (n=126) anahtar kelimeleri bulunmaktadır; (4) Uygulama Alanı kategorisi altında BCI (n=223), yürüme (n=103), cerrahi (n=93), kardiyopulmoner baypas (n=90), yaşlanma (n=89), kalp cerrahisi (n=88) anahtar kelimeleri yer almaktadır; (5) Beyin Bölgeleri kategorisi altında en üst 5 anahtar kelime sırasıyla ön korteks (n=652), insan beyni (n=264), motor korteks (n=105), görme korteksi (n=100), frontal korteks (n=77) şeklindedir; (6) Popülasyon kategorisi altında ise en üst 5 anahtar kelime sırasıyla bebek (n=227), çocuklar (n=211), insanlar (n=112), yaşlı yetişkinler (n=101), prematüre bebekler (n=92) şeklindedir. Anahtar kelime analizi, bu alanda en çok alıntı yapılan makalelerin bilişsel nörobilim, klinik psikoloji ve gelişimsel psikoloji gibi çeşitli araştırma alanlarında fNIRS'in uygulanması üzerine odaklandığını gösterdi. En yaygın olarak eş-atıf yapılan dergiler arasında J Appl Physiol, Biochim Biophys Acta, J Neurosurg, Am J Physiol, Biophys J, Nature, Adv Exp Med Biol, Lancet, Arch Dis Child-Fetal ve Pediatr Res bulunmaktadır.
Bu çalışma özellikle fNIRS alanında yapılan araştırmalarının makro düzeydeki disiplinler arası ve kurumsal işbirliği ile yapılan çalışmalarını bibliometrik bakış açısı ile ele almıştır. Disiplinler arası ve çok disiplinli çalışmalar genellikle Q1 ve Q2 dergilerinde yayımlandığı görülmüştür. Disiplinler arası ve kurumsal işbirlikleri ile yapılan çalışmalar, fNIRS makalelerinin görünürlüğünü artırmıştır. Gelecek dönemlerde disiplinler arası ve işbirliği ile fNIRS alanında ve diğer alanlarda çalışmalar yapmak, akademik etkiyi önemli ölçüde artıracağı öngörülmektedir.
