Yüksek Lisans Adayı: Hasan Can Öztürk
EABD: Bilişsel Bilimler
Tarih: 22.01.2024 / 13:00
Yer: B-116

Özet: Dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılar insan dilini derinlemesine araştırmakta ve bu araştırmayı yapmak için çeşitli yöntemler kullanmaktadır. Bir dil olgusunu araştırmanın en iyi yolunun hangisi olduğu hala tartışmaya açık olsa da gerçek dünyadan dilbilimsel veriler içeren TED Konuşmalarını kullanmanın bu analize elverişli olduğu düşünülmektedir. Bu maksatla, uzun zamandır dünya genelinde söylem bağdaşıklığı analizi kullanılmıştır fakat Türkçe bağlamda yapılan çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu araştırmanın amacı Türkçe TED Konuşmalarındaki makro düzey söylem yapısını incelemektir. Tez, dinleyicileri motive eden belirli söylem bölümlerini saptamaya çalışan bir işaretleme çalışmasına dayanmaktadır. İşinin ehli insanlar tarafından transkripsiyonu yapılmış 70 adet Türkçe TEDx Konuşması işaretleme yapılmak amacıyla seçilmiştir. Bunlar altyazı dosyaları olarak toplanmış ve anlamlı söylem bölümlerini saptamak amacıyla işaretlenmiştir. Bu çalışma konuşmaları kendi içlerinde bölmek için motivasyonel konuşmanın doğası gereği oluşan üç parçalı bir ayrım kullanmıştır: (1) Farkındalık, (2) Görev ve (3) Çağrı. Her konuşmanın toplam kelime ve özel geçiş kelimesi sayıları, zaman uzunlukları (saniye olarak), ortalama kelime temsil değerleri, hızları ve yine zaman uzunluklarının bütün metne oranlanmış şekilde hesaplanan bitiş yüzdelikleri makine öğrenmesi modellerini eğitmek için kullanılmıştır. Tüm bu nitelikler dikkate alınarak elde edilen sonuçlar, motivasyonel söylem bölümleri arasındaki geçişin F1-değeri 0,78 oranıyla tahmin edilebileceğini göstermektedir.