Enformatik Enstitüsü

Bu tez, alüminyum dökümlerde radyografik kusur tespitini; American Society for Testing and Materials (ASTM) standartlarına göre etiketlenmiş yeni bir yüksek çözünürlüklü X ışını veri kümesi ile sentetik radyografiler üzerinde kendinden denetimli ön eğitimi bir araya getirerek ele almaktadır. Standart dedektörler, temel düzeyleri belirlemek ve alanın zorluklarını ortaya koymak üzere kıyaslanmaktadır. Veri eksikliği ve sınıf dengesizliğini azaltmak amacıyla, Stable Diffusion kullanılarak az sayıda halka açık referanstan sınıfa özgü sentetik örnekler üretilmekte ve çok pozitifli karşıt ön eğitimde kullanılmaktadır. Elde edilen omurga modeli, önerilen veri kümesindeki ardıl görevlerde ImageNet ile ön eğitilmiş temel modeli geride bırakmaktadır.

Tarih: 01.09.2025 / 15:00 Yer: B-116

Green Renovator, gerçek bir mahalle veri setine dayanarak kent ölçeğinde enerji yönetimini somutlaştıran bir ciddi oyundur. Oyuncu, yerel otorite rolünde bina yenileme yatırımları, enerji yönetimi, teknolojiler ve politika araçlarını belirsizlik altında dengelemeye çalışır; rastlantısal olay sistemi oyuna gerçekçi şoklar ve yüksek tekrar oynanabilirlik katar. Oyun içi ansiklopedi ve opsiyonel yıllık quiz, öz-düşünümü ve öğrenmeyi destekler. N=55 katılımcıyla; SUS ve özel geliştirilmiş farkındalık/öğrenme ile etkileşim araçları üzerinden değerlendirilen oyun, tutarlı biçimde iyi kullanılabilirlik ve olumlu eğitimsel etkiler sergilemiştir. Tematik bulgular, retrofit kararları, enerji arzı tercihleri, yönetişim araçları ve toplum tepkisi arasındaki karşılıklı bağımlılıkların kavrandığını; ancak daha zengin olay/politika derinliğine ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Çalışma, pratik ve tekrar oynanabilir bir tasarım sunmakta ve yaygın farkındalık yaratma potansiyeline işaret etmektedir.

Tarih: 28.08.2025 / 10:00 Yer: A-212

Bu tez, insan değerlerinin sorumlu yapay zeka geliştirmede etik karar vermeyi nasıl şekillendirdiğini araştırmaktadır. Schwartz'ın değer teorisi çerçevesini kullanarak, çeşitli paydaş rollerindeki 80 YZ uzmanını ankete tabi tutarak, onların değer profillerini ve etik önceliklerini analiz etmiştir. Önemli bulgular, tasarımcıların evrenselcilik değerine geliştiricilerden önemli ölçüde daha fazla değer verdiğini, geliştiricilerin ise kendini aşma değerlerinde daha düşük puan aldığını göstermektedir. Çalışma, paydaşların cinsiyeti ve deneyiminin etik kararları etkilediğini gösterirken, roller arasında farklı etik önceliklerin olduğunu da vurgulamaktadır. Bu araştırma, paydaşların değerleri ile sorumlu YZ geliştirme arasındaki önemli bağlantıyı vurgulamakta ve sorumlu YZ geliştirmede daha iyi işbirliğini teşvik etmektedir.

Tarih: 27.08.2025 / 15:30 Yer: A-212

Modern gökyüzü taramaları çok büyük hacimde veri üretir, bu nedenle otomatik analizlerin önemi artmaktadır. Bu çalışmada beş kütüphaneden derlenen ve SIMBAD ile yeniden etiketlenen bir yıldız tayf veri kümesi oluşturuldu. Farklı ölçekte özelliklere hassas üç kollu bir 1-B CNN, bir yıldızın MK sıcaklık ve parlaklık sınıfını tek geçişte tahmin etmek üzere geliştirildi. Hatalar, özel bir kayıp fonksiyonunda MK ızgarasındaki uzaklığa göre ağırlıklandırıldı. Model 3 piksele kadar dairesel kaydırmalarda güvenilirliğini korudu. Özel ResNet50 ile kurulan birleşik model makro-F1 %67.6 ve κ 98.3/88.4’e ulaştı ve istatistiksel olarak anlamlı kazanımlar bootstrap ile doğrulandı. Grad-CAM, odaklanılan bazı özelliklerin bilinen moleküler bantlarla örtüştüğünü gösterdi.

Tarih: 28.08.2025 / 13:30 Yer: B-223

Bu tez, görüntü sınıflandırmada veri artırma politikalarının otomatik olarak optimize edilmesi için Büyük Dil Modeli (LLM) tabanlı bir çerçeve sunmaktadır. Yaklaşım, LLM’in akıl yürütme yeteneğini kullanarak veri artırma stratejilerini insan müdahalesi olmadan üretir ve uyarlamaktadır. İki işleyiş türü incelenmiştir: Eğitim öncesinde statik LLM politikalarının yinelemeli olarak iyileştirildiği yöntem ve eğitim sırasında performans geri bildirimiyle politikaların gerçek zamanlı olarak geliştirildiği uyarlamalı yöntem. Anlamsal anlayışı optimizasyon döngüleriyle birleştiren çerçeve, veri kümesi özelliklerine uyarlanmış artırma sağlar ve geleneksel tekniklere kıyasla model dayanıklılığı ile genelleme yeteneğini artırır.

Tarih: 28.08.2025 / 14:45 Yer: B-223