Enformatik Enstitüsü

Bağlantıcı modellerde sıralı  görevleri öğrenirken katastrofik unutma olayı yaygındır. Bu çalışma, yaş tahmini, cinsiyet tanıma, duygu tanıma ve yüz tanımayı içeren yüz analizi görevlerinde farklı sürekli öğrenme yöntemlerini araştırmayı amaçlamaktadır. Yüz analizi, yapay sinir ağlarında da oldukça yaygın olan yüz tespiti ve yüz özellik analizi olarak iki aşamada analiz edilecektir. İlk olarak, çoklu görev öğrenimi üzerinde çalışılarak yüz algılama ve yüzdeki yer işaret noktalarını algılamayı öğrenmeye yönelik deneyler gerçekleştirilmiştir. İkinci olarak, biyolojik sistemlerden ilham alan bazı sürekli öğrenme yöntemleri, yapay modellerdeki yıkıcı girişimin üstesinden gelmek için kullanılmıştır.

Tarih: 26.01.2023 / 09:30 Yer: B-116

Mevcut tez, Yüksek İşlevli Otizm Spektrum Bozukluğu (HFASD) olan yetişkinler ile yaş ve eğitim açısından uyumlu sağlıklı bireylerin iletişim kopukluklarında onarım stratejilerini karşılaştırmaktadır. Bir söylem derlemi oluşturmak için, OSB ve kontrol grubu üyelerinin iki koşul altında -tanıdık veya deneyci ile eşleştirilmiş- ortak bir görevi yerine getirdikleri video kayıtları analiz edilmiştir. Bu deneysel kurulum, katılımcıların konuşmayı onarma stratejilerini ve detaylandırma ihtiyaçlarını incelemek için talimat verdiği ve birbirini takip ettiği bir durum yaratır. Çalışmanın transkriptleri içerik analizine tabi tutuldu ve katılımcıların onarım sözleri işaretlendi ve istatistiksel olarak analiz edildi.

Tarih: 26.01.2023 / 14:00 Yer: B-116

Tırmanışın bir alt disiplini olan kısa kaya tırmanışı, tırmanışçıların hem problem çözme becerilerini hem de fiziksel yeteneklerini sınayan bir spordur. Başarılı olmak için, kaya tırmanışçıları karşılaştıkları yeni tırmanış problemlerine hızlı ve doğru çözümler bulmalıdır. Bu çalışma, yapay ve standartlaştırılmış bir tırmanma duvarı olan MoonBoard’taki kısa kaya problemlerini çözerken tırmanışçıların karar verme süreçlerine odaklanmaktadır. Bu çalışma, karşılaştığı yeni kısa kaya problemleri için hamle sırasını planlamak üzere önceki çözümlerden öğrenen, hedef tabanlı bir yapay zeka modeli geliştirmeyi amaçlamaktadır. Modelin hamle zorluğu tahminlerini ve tırmanış çözümlerini, uzman tırmanıcılar tarafından sağlanan zorluk tahminleri ve çözümlerle karşılaştırarak değerlendiriyoruz.

Tarih: 26.01.2023 / 09:30 Yer: A-212

Bu çalışma, 6;5- 8 yaş arası çocukların Türkçe temel anlam ve gerekçeli nedensel bağlaç edinim süreçlerine dair bir anlayış kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, yetişkinler gibi çocukların da nedensellik alanlarına özgü kullandıkları bağlaçların olup olmadığını test etmek için (Çokal, Zeyrek & Sanders, 2020); çocuk ve yetişkin katılımcılara hem betimleyici (temel anlam ilişkisi kurmaya eğilimli) hem de tartışmacı (gerekçeli nedensellik ilişkisi kurmaya eğilimli) görevler verilmiştir. Bu görevlerden toplanan veri işaretlenmiştir ve istatistiksel analize tabii tutulacaktır.

Tarih: 26.01.2023 / 13:30 Yer: A-212

Bu araştırma, ürün resimlerini ve üst verilerini otomatik bir şekilde geçerleyerek çevrimiçi pazaryerlerindeki kullanıcı deneyimini iyileştiren yapay zeka tabanlı yeni bir yaklaşım önermektedir. E-ticaret popüler hale geldikçe, çevrimiçi pazaryerlerinde ürünlerini sunan satıcıların sayılarında görülen artış ürün üst bilgilerinin ve resimlerinin kalitesini korumayı zor hale getirmektedir. Önerdiğimiz yaklaşım, karmaşık ve gürültülü verileri işleme ve moda ürünleri gibi çeşitli zorlu ürün kategorilerine uyum sağlama dahil olmak üzere geleneksel yöntemlere göre çeşitli avantajlar sunmaktadır. Çalışmada önerilen yaklaşımın etkinliği, geleneksel yöntemlerle ve farklı ortamlarda yapılan karşılaştırmalar yoluyla gösterilmektedir.

Tarih: 23.01.2023 / 13:00 Yer: A-212

Karşı olgusal ifadeler, yanlış veya gerçekleşmemiş öncülleri olan koşullu ifadelerdir. Bu tez, Türkçedeki karşı olgusal ifadeleri dilbilimsel ve nedensellik perspektifleri kullanarak onların doğasına yeni bir ışık tutacak şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada öncülün yanlış ya da gerçekleşmemiş olma zorunluluğu, Türkçede karmaşık bir ekin kullanımı ve karşıolgusal yorumla ilişkisi, -DIysA ve -sAydI arasındaki fark ve karşı olgusal bir ifadenin yorumlanmasında edimbilimin ya da bağlamın rolü incelenecektir. Bu tez, Türkçedeki karşı olgusal ifadelere net bir şekilde odaklanan ve karşı olgusal senaryoları grafiksel olarak temsil etmek için yönlendirilmiş çevrimsiz çizgeler (İng. directed acyclic graph - DAG) kullanan ilk çalışmadır.

Tarih: 26.01.2023 / 11:00 Yer: A-212

Bu tezin amacı, ESCO veri tabanı kriterleri ve endüstri gereksinimleri ışığında, HPC alanındaki en ilgili pozisyonlardan bazıları için HPC yükseklisans programlarının müfredatındaki beceri uyumsuzluğunu değerlendirmektir. HPC'de çok önemli olduğu düşünülen dört ayrı profil "Veri Bilimi, Bilgisayar Mimarisi, Paralel Programlama ve DevOps" bu araştırmanın odak noktasıdır. Bu katkının metodolojisi, yukarıda belirtilen pozisyonlar için temel sorumlulukları açıkça inceler ve her biri için yüksek lisans derecesi müfredatında gerekli olan yeterlilikler için Doğal Dil İşleme (NLP) tekniklerine dayalı bir boşluk analizi gerçekleştirir. NLP'yi uygulamanın amacı, ESCO ve HPC lisansüstü derslerinin müfredatlarında belirtilen mesleki becerilerin anlamsal olarak ne derece benzer olduğunu ve örtüşme düzeylerini belirlemektir.

Tarih: 16.01.2023 / 13:00 Yer: B-116

Bu tez, (i) etiketlenmiş ve ayrıştırılmış söylem bağıntıları üzerinde denetimli öğrenme ile eğitilebilecek, (ii) uçtan uca bir sığ söylem ayrıştırma sistemi oluşturmayı kolaylaştıracak, (iii) düşük kaynaklı diller için söylem bağıntılarını otomatik tespit etmeye yönelik örnek bir model oluşturacak yeni bir mimari oluşturma araştırmalarını açıklamaktadır. Önceden eğitilmiş dil modelleri tarafından üretilen bağlama dayalı metin sayısallaştırılması yöntemine dayalı modern sinir ağı yaklaşımımız, söylem bağıntısı gerçekleşme türlerinin tanımlanması ile açık ve örtük ilişkilerin duyu sınıflandırması şeklinde sıralanan sığ söylem ayrıştırmanın iki alt görevini başarıyla gerçekleştirmiştir. Ayrıca, çok dilli veri toplamanın, Diller Arası Transfer Öğrenme deneyleri yoluyla, söylem bağıntısı türünün sınıflandırılmasına etkisi de araştırılmıştır.

Tarih: 25.01.2023 / 10:00 Yer: A-108

Türkçe yapım eklerinin ve psikodilbilim literatürünün geniş bir incelemesine dayanarak, yapım eklerinin 3 hiyerarşik seviyede temsil edileceği yeni bir yapı önerilmektedir. Bu seviyeler bölümleme, sözcük seçimi ve türetmedir. Bu öneri, türetim morfolojisinin geleneksel biçimbilgisel yapısının üzerine uyumlamaya izin veren bir yapının yerleştirilmesini kapsamaktadır. Bu yeni yapı esas alınarak ve Bayes ağları yöntemi kullanılarak bir hesaplama modeli geliştirilmektedir. Modelin hesaplamalı bir uygulaması oluşturulmakta, yeni sözcükleri isabetli şekilde temsil ettiği, yeni ekleri beklenen şekilde öğrendiği ve tüm unsurların belirginliğini istatistiksel olarak takip ettiği gösterilmektedir. Gerçekçi gözlem listeleri kullanılarak modelin psikodilbilim alanındaki gözlemlerle uyuşan tahminler yaptığı ortaya konmaktadır.

Tarih: 25.01.2023 / 12:00 Yer: A-108