Bilişsel Bilimler EABD Yüksek Lisans Programı öğrencisi Çağdaş Bostancı, "RİTMİK DÜZENSİZLİKLERİN ZAMANSAL VE YAPISAL OLARAK ALGILANMASI" konulu tezini, 29 Mayıs 2018 tarihinde saat 09:30'da B-116 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Zaman algısı ile ilgili çalışmalar, zamansal yargıların oluşturulmasını genel olarak kapsayacak bir zamanlama mekanizması arama eğilimindedir. Böyle bir model oluşturulurken, bu yargıyı etkileyen çevresel, içerikle ilgili ve bireysel etkenler de dikkate alınmalıdır. Bu çalışma, müzisyen ve müzisyen olmayan katılımcıların kullandığı zamanlama stratejilerini karşılaştırarak, mevcut zaman algısı modellerinin kritik bir incelemesini sunar. Çalışma içerisinde 3 deney bulunmaktadır: Deney 1 algısal karşılaştırma, Deney 2 algılanan sürenin üretimi ve Deney 3 duyulan ritmin yeniden üreitmini içerir. Katılımcıların dinledikleri ritmik yapılara karşı ilk reaksiyonlarının, katılmcı gruplar arasındaki farkları göz önüne sereceği düşünülmektedir. Bu amaçla, deneylerde kısa zamanlı (4 vuruşluk) ritm örnekleri kullanılmıştır. Bu test örnekleri düzenli ve düzensiz ritimlerden oluşmaktadır. Düzensiz ritimler, düzenli ritmin ikinci vurşunun zamansal konumu değiştirerek elde edilmiştir. Oluşturulan erken veya geç ikinci vuruş ritm örnekleri, beklenilen vuruşa zamansal olarak eşit uzaklıktadır. Dolayısıyla, erken ve geç beklenti ihlalleri arasındaki farkların bu şekilde ortaya çıkarılabileceği düşünülmektedir. Deney analizleri, katılımcıların ilk reaksiyonlarında erken ve geç beklenti ihlalleri arasında bir asimetri olduğunu desteklemektedir. Ayrıca, ritmik düzensizlikler karşısında, katılımcı grupların değişik stratejiler kullnadığına dair kanıtlar da bulunmuştur.

Bilişim Sistemleri EABD Doktora Programı öğrencisi Mehmet Kösa, "YENİ TEKNOLOJİLER KULLANAN DİJİTAL OYUNLAR İÇİN OYUNCU KABULU VE MOTIVASYONU: SANAL GERÇEKLİK VE YAYGIN OYUNLAR BAĞLAMINDA ÇOKLU TEORİ YAKLAŞIMI" konulu tezini, 04 Haziran 2018 tarihinde saat 14:00'da Konferans-1 salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Bu araştırma projesi doktora sırasında yürüttüğüm çalışmalardan oluşmaktadır. Bu tezde bir teknoloji kabul motivasyon modeli önerilmektedir. Bu model, teknoloji kabul kuramını, öz belirleme teorisini ve akış teorisini birleştirmektedir. Bu modelin geliştirilme amacı dijital oyunların kabülü ve motivasyonlarıyla ilgili bilgi üretmektir. İlk olarak, hazsal bilişim sistemleri alanındaki en güncel durumu belirlemek adına sistematik literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Bu tarama, öne çıkan araştırma soruları belirlemiştir ve sonuçlar bu soruların ışığında sunulmuştur. Literatürden yola çıkarak bir model geliştirilmiştir ve bu model sayısal metodlar kullanılarak test edilmiştir. Veri toplanması iki şekilde gerçekleşmiştir: İlk çalışmada, sanal gerçeklik kapsamında kesit şeklinde anket toplanmıştır. Ardından, yaygın oyunlar kapsamında boylamsal günlük çalışması yürütülmüştür. Analizler için yapısal eşitlik modeli ve çok seviyeli regresyon kullanılmıştır. Yani, önerilen model ampirik iki çalışma ile test edilmiştir. Sonuçlar algılanan kolaylığın özerk ve yeterlilik için gerekli olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, akışa (konsantrasyon ve immersiyon) ek olarak, özerklik ve yeterliliğin algılanan haz ile pozitif ilişki içerisinde olduğu görülmüştür. Algılanan haz ise oyuncuların kullanım niyetini ve davranışlarını belirlemiştir. Bu çalışmalar bilişim sistemleri alanına teorik katkılarının yanı sıra hazsal bilişim sistemleri alanında çalışan pratisyenler ve tasarımcılar için de çıkarımlar içermektedir. Tezde, bu çıkarımlar ve sonuçlar sunulmuştur

Bilişim Sistemleri EABD Yüksek Lisans Programı öğrencisi Mehmet Erdem Örs, "MOBİL ÖDEME TEKNOLOJİSİNİN KABULÜ: LİTERATÜR TARAMASI VE MODEL ÖNERİSİ" konulu tezini, 05 Mayıs 2018 tarihinde saat 15:00'da A-108 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Bu tez çalışması, mobil ödeme sistemlerinin kabulünü ayrıntılı biçimde inceleyerek, bir teknoloji kabul modeli geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu çalışma iki ana kısımdan oluşmaktadır. Tez çalışmasının ilk kısmında, mobil ödeme sistemlerinin kabulü detaylı olarak incelenmiştir. İkinci kısımda, bir teknoloji kabul modeli, literatür taramasının sonuçları kullanılarak geliştirilmiştir. İlgili literatür 2005 yılından 2018 yılının Mart ayı sonuna kadar taranmıştır. Literatür taraması ile çalışmaların yeri, örneklem büyüklüğü, teorik dayanakları, araştırma yöntemleri, istatistiksel analizleri, model elementleri ve model ilişkileri hakkındaki bilgiler sağlanmıştır. Literatür taramasının sonucunda, 11 faktör elde edilmiştir. Çıkarılan faktörler, uzman grup tarafından incelenerek onaylanmıştır. Daha sonrasında, literatür taramasının sonuçlarına dayanarak bir teknoloji kabul modeli önerilmiştir. Modelde yer alan hipotezleri test etmek için, bir anket oluşturulmuştur. Anket ile 378 katılımcıdan bilgi toplanmıştır, ancak 302 katılımcıdan toplanan veri çalışma kapsamında kullanılmıştır. Model, “Kısmi en küçük kareler – Yapısal Denklem Modeli” (PLS-SEM) yöntemi ile test edilmiştir. Sonuçlar elde edildikten sonra, faktörler arası ilişkiler literatürden alınarak modele eklenmiştir. Sonuç olarak, modelin son hali oluşturulmuştur. Sonuçlar anket katılımcıları ile yapılan görüşmeler ile desteklenerek raporlanmıştır. Çalışmanın bulguları mobil ödeme sistemlerin kabulünün en çok kullanışlılık ve uyumluluk faktörlerinden etkilendiğini göstermektedir.

Bilişim Sistemleri EABD Doktora Programı öğrencisi Murat Salmanoğlu, "ÇEVİK YAKLAŞIMLAR KULLANAN YAZILIM ORGANİZASYONLARI İÇİN PRATİK BİR ÖLÇÜM YETENEĞİ MODELİ" konulu tezini, 16 Nisan 2018 tarihinde saat 09:00'da Konferans-1 salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Ölçüm, başarılı yazılım yönetimi için temeldir. Ancak, yazılım organizasyonları için ölçüm aktivitelerini değerlendirmek ve bunları iyileştirmek için yapılacakları belirlemek kolay değildir. Ölçüm süreçlerinin yetenek ve olgunluğunu değerlendiren modeller bulunmaktadır, ancak bunlar sıklıkla CMMI ve SPICE gibi iyi tanımlanmış yetenek modellerini temel alarak ölçüm süreçlerine odaklanırlar. Çevik yöntemleri takip eden organizasyonların çoğu bu süreç odaklı olgunluk modellerini uygulamayı tercih etmiyor. Bu çalışma, organizasyonların kullandığı yazılım geliştirme yaklaşımından ve süreç mimarisinden bağımsız olarak, tekil ölçümleri inceleyerek yazılım organizasyonlarının ölçüm olgunluğunu değerlendiren bir yöntem sunmaktadır. Yöntem farklı bakış açıları için ölçümleri örneklemekte ve üç yetenek seviyesi için genel uygulamalar tanımlamaktadır. Organizasyonlar bu yöntemi ölçüm olgunluklarını anlamak ve iyileştirmek için kullanabilirler. Bu araştırma; modelin geliştirilmesi sırasında yürütülen eylem araştırması ve keşfedici vaka çalışmalarını, modelin uygulanması için yürütülen açıklayıcı vaka çalışmasını ve onun sonuçlarını içermektedir. Vaka çalışmaları yöntemin çevik yaklaşımlar kullanan organizasyonlara süreç odaklı yöntemlerle benzer sonuçlar sunmasına rağmen ek faydalar sunduğunu göstermiştir. Açıklayıcı vaka çalışmasının bulguları yöntemin sonuçlarının çalışmaya katılan küçük, orta ve büyük çaplı organizasyonların çalışanları tarafından kabul edildiğini ve faydalı bulunduğunu göstermiştir.

Bilişsel Bilimler EABD Doktora Programı öğrencisi Zeynep Başer, "ANA DİLİ TÜRKÇE OLAN TEK DİLLİ VE İNGİLİZCE ÖĞRENEN BİREYLERDE İLGİ TÜMCELERİNİN BAĞLANMASINDA SÖZDİZİMSEL HAZIRLAMA" konulu tezini, 24 Nisan 2018 tarihinde saat 10:00'da Konferans-1 salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Bu çalışmanın amacı ana dili Türkçe olan tek dilli ve İngilizce öğrenen bireylerde ilgi tümcelerinin isim tamlamalarında tamlayan ya da tamlanan ile bağlanmasında sözdizimsel hazırlama etkisini incelemektir. Sözdizimsel hazırlama, bir cümle en son karşılaşılan cümle ile aynı sözdizimsel biçime sahip olduğunda meydana gelen işlemlemenin kolaylaşmasıdır. Son otuz yılda pek çok çalışmada, bu olgu incelenmiştir. Ancak ana dili Türkçe olan tek dilli ve İngilizce öğrenen bireylerle sözdizimsel hazırlama çalışmaları oldukça azdır. Türkçe ve İngilizce tipolojik olarak farklı dil gruplarına aittir. Bu çalışma kapsamında her iki dilde ilgi tümcelerinin isim tamlamalarında tamlayan ya da tamlanana bağlanması ve yapısal hazırlama etkisi çalışılmış ve karşılaştırmalı olarak ana dil ve ikinci dilde anlam belirsizliklerinin çözülmesinde kullanılan stratejiler incelenmiştir. Gerekli veri çevrimdışı, çevrimiçi, ve göz izleme çalışmaları uygulanarak toplanmıştır. Veri analizi ana dili Türkçe olan tek dilli ve İngilizce öğrenen bireylerin kullandıkları çözümleme stratejileri ile ilgili önemli bulgular elde edilmesini sağlamıştır. İlgi tümcelerinde tamlayan ya da tamlanan tercihi üzerine etkisi bulunan pek çok etmen ortaya çıkmıştır. Bu çalışma şu etmenlerin rolüne dikkat çekmektedir: (i) tamlayan ve tamlanan isimlerde canlı / cansızlık bilgisi; (ii) tamlayan ve tamlanan isimler arasındaki anlamsal ilişki; (iii) tamlayan ve tamlanan isimlerin yüklemler ile anlamsal ilişkisi; (iv) ilgi tümcelerinde etken ya da edilgen fiil kullanımı. Ayıca, işleyen bellek kapasitesi ve ilgi tümcelerinin tamlayan ya da tamlanan ile bağlanması arasındaki ilişkiye değinilmiştir. Bunların dışında, yöntemsel etmenlerin, örneğin sunum şekli (örn. tüm cümle veya öbek öbek), teknik (örn. çevrimdışı,çevrimiçi, veya göz izleme çalışması), ve çalışma şartları (örn. örtülü işlemleme veya yönlendirilmiş değerlendirme; kavrama veya üretme), ilgi tümcelerinin bağlanması üzerine etkileri olduğu görülmüştür.

Sağlık Bilişimi EABD Tıp Bilişimi Yüksek Lisans Programı öğrencisi Ahmet Levent Kandemir, "RESTING STATE BRAIN CONNECTIVITY VIA BICOHERENCE AND COHERENCE" konulu tezini, 

21 Mart 2018 tarihinde saat 14:00'da B-116 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : İkiz-uyumluluk, ikizgenin normalize halidir. İkizge, sinyal frekans bilgisinin üçüncü momenti olarak bilinir ve yüksek-dereceli izge kapsamında değerlendirilir. İkizge güç izgesi hakkında destekleyici bilgi sağlamaktadır ve sonar, biyomedikal mühendisliği, radar ve benzeri araştırma alanlarında etkili olduğu kanıtlanmıştır. Buna rağmen, çok boyutlu verileri işlemek için gerekli olan yoğun hesaplamalar ikizge diğer sinyal işleme metotlarından daha kullanışsız hale getirmektedir. Bu çalışma kapsamında ikiz-uyumluluğun bilgi içeriği değerlendirilecektir. Amaç, çok boyutlu ikiz-uyumluluk hesabına zaman kazandıran bir alternatif bulmaktır. Bulunan alternatiflerin sonuçları iyi bilinen uyumluluk analizi sonuçları ile karşılaştırılacaktır. Çalışma sırasında geliştirilen metotlar Human Brain Connectome Projesi kapsamında kaydedilen ve kullanıma açık Dinlenme Hali MEG verileri üzerinde uygulanacaktır.

Bilişsel Bilimler EABD Yüksek Lisans Programı öğrencisi Uğur Acar, "COGNITIVE ASPECTS OF BRAIN-COMPUTER COMMUNICATION: AN IMPLEMENTATION AND EXTENSION OF THE P300 SPELLER PARADIGM" konulu tezini, 

15 Mart 2018 tarihinde saat 09:00'da A-108 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Beyin Bilgisayar Arayüzü (BBA) cihazları genellikle Elektroensefalografi(EEG) temelli beyin sinyalleri toplama teknikleri kullanmaktadır. Bu cihazları kullanarak araştırmacılar P300 olay bazlı potansiyellerinden yararlanarak beyin dalgaları ile ilgili deneyler ve BBA uygulamaları geliştirebilmektedirler. Çalışmada kullanılan model içerisinde üç farklı tip uyaran bulunmaktadır. Bu uyaran tipleri alfabenin harflerinden, temel ihtiyaçlar için sembollerden, ya da cümle oluşturmak için kelimelerden oluşmaktadır. Bu sayede kelime ve harf uyaranlarını kullanarak özne, yüklem ve nesneden oluşan cümleler kurulabilir. Teknik olarak, sunulan model öğrenme ve test olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Öğrenme safhasında kullanıcı alternatif uyaranlar arasından herhangi bir uyarana odaklanır ve sistem P300 uyaran bazlı elektrik potansiyelini algılayarak kullanıcının hangi uyarana odaklandığını tespit eder. Öğrenme safhası herbir kullanıcının sinirsel örüntülerinin anlaşılması için kullanılır. Bu sayede sistem kullanıcı bazlı öğrenme modelleri oluşturur. Öğrenme safhası bittikten sonra, kullanıcı sistemi iletişim amaçlı kullanabilir. Test safhalarında ise, kullanıcı iki farklı görevi yerini getirir. İlk görev, kelimeler, ikonlar veya harfleri kullanarak daha önceden belirlenmiş hedefleri gerçekleştirmesidir. İstenilen ile seçilen uyaranın farklı olması durumunda tutarsızlıktan dolayı N400 potansiyelinin oluşması beklenmektedir. N400 potansiyeli de istatiksel olarak analiz edilir. İkinci olarak, birşey içmeyi istemek, hissiyatını belirtmek gibi kullanıcılara aksiyon içeren görevler verilmektedir. Bu durumda kullanıcılar aksiyonları gerçekleştirirken üç farklı setten herhangi birini seçmede özgür bırakılır. Etkili bir iletişim için bu set seçimlerinin altında yatan bilişsel stratejiler analiz edilecektir. Özetle, önerilen tez beyin bilgisayar arayüz aletleri kullanılarak gerçekleştirilen beyin bilgisayar iletişiminin teknik ve bilişsel yönlerini biraraya getirmeyi hedefler.

Bilişim Sistemleri EABD Doktora Programı öğrencisi Deniz Akdur, "MODELING PATTERNS AND CULTURES OF EMBEDDED SOFTWARE DEVELOPMENT PROJECTS" konulu tezini, 01 Şubat 2018 tarihinde saat 09:15'da A-108 no.lu salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Tasarım, geliştirme ve sınanması diğer yazılım sistemlerine göre daha karmaşık olan yazılım-yoğun gömülü sistemlerde, artan karmaşıklıkla başa çıkabilmek için kullanılan en etkin yöntemlerden biri yazılım modellemesidir. Ancak, gömülü yazılım endüstrisinde kullanılan diyagramların geliştirilmesi ve kullanımı sırasındaki öz niteliklerinin (örneğin, amaç, modelleme katılığı, kullanılan medya, modelleme paydaşlarının profilleri, hedef sektör, vb.) farklılaşması, modelleme yaklaşımlarının da hem sektörler hem de sistemler arasında değişiklik göstermesine neden olmaktadır. Uç bir örnek olarak, bir modelleme paydaşı kâğıt üstünde kabataslak diyagram çizip sadece fikir alışverişi yapmak isteyebilir. Diğer uç bir örnekte ise, yazılım modellemesi programlama diline dönüştüğünden yazılım geliştirme yaşam döngüsü (YGYD) çıktılarını (örneğin, kod, doküman, test simülatörü gibi) bu modeller aracılığıyla oluşturabilir. Dahası, aynı şirketteki farklı bölümlerki paydaşlar bile yazılım modelleme yaklaşımlarını farklı amaç ve YGYD evrelerinde kullanabilirler. Gömülü yazılım geliştirme projelerinde gözlemlenen modelleme yaklaşımı kalıpları ve kültürlerini belirleyen bu doktora savunması, öncelikle endüstrideki en son modelleme kullanımlarını ortaya çıkartarak modelleme sırasında kullanılan diyagramların öz niteliklerini ve birbirleriyle olan ilişkilerini karakterize etmiştir. Elde ettiği bu bilgiler ışığında, gömülü yazılım geliştirme projelerinde gözlemlenen modelleme yaklaşımı kalıp ve kültürlerini ortaya çıkaran çalışma, sonrasında bir model önermiştir. Bu model, gömülü yazılım geliştirme projelerinde kullanılan modelleme yaklaşım kalıpları ve kültürlerini ortaya çıkarmakla kalmamış, modelleme paydaşına maliyet-etkin bir modelleme yaklaşımı için öneriler de vermiştir. Son olarak, önerilen model yapılan çoklu vaka çalışmaları ile doğrulanmıştır.

Bilişim Sistemleri EABD Yüksek Lisans Programı öğrencisi Bengül Bayraktaroğlu, "SOFT SYSTEMS METHODOLOGY FOR DESIGN PROCESS IMPROVEMENT" konulu tezini, 25 Ocak 2018 tarihinde saat 10:30'da A-108 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Bazı standart organizasyonları tarafından sertifikalandırılan, farklı sektörlerde yer alan küçük ve orta ölçekli kuruluşlar, ürünlerinin kalitesini artırmak için süreç güncelleme çalışmalarına artan ölçekte öncelik vermektedirler. Küçük ve orta ölçekli kuruluşlardaki süreç güncelleme çalışmaları temel olarak daha önceden geliştirilmiş olan araç ve tekniklerin geliştirilerek mevcutta bulunan süreçlerin iyileştirilmesidir. Bu tez çalışması, CMMI seviye 3 sertifikasyonu olan küçük ve orta ölçekli bir kuruluşun mühendislik tasarım süreçlerinin geliştirilmesi kapsamında Soft Systems Methodology (SSM) ‘nin uygulanmasını konu almaktadır. Bu metot aktif araştırma ve öğrenme döngüsü kapsamında problemli durumlara dâhil olan farklı insanların zihinlerinde yer alan çeşitli algılamalar için sistemsel düşünmeyi kullanır. Bu metot tez çalışması kapsamında teknik faktörlerin yanı sıra insan, sosyal ve kültürel faktörleri dâhil ederek tasarım ve geliştirme süreci ve alt süreçleri hakkında problemli durumların tanımlanmasına öncülük etmektedir. Tez çalışması, Gereksinimlerin Yönetimi, Teknik Çözüm, Entegrasyon, Doğrulama ve Geçerli Kılma olarak adlandırılan tasarım süreçlerinin alt süreçlerini analiz etmek için SSM’nin uygulandığı 4 vaka analizini içermektedir. SSM’nin yedi evresi vardır ve yedinci evre, uygulama evresi dışında tüm evreler tasarım süerci ve alt süreçelerine uygulanmıştır. Yarı yapılandırılmış röportajlardan toplanan bilgiler doğrultusunda alt süreçlerin zengin resimleri çizilmiş ve sonrasında CATWOE kuralı kullanılarak kök tanımı yapılmıştır. Tasaım alt süreçleri için kavramsal modeller oluşturulmuş ve önerilecek değişiklikleri adreslemek için gerçek dünyada uygulanmakta olan faaliyetler ile karşılaştırılmıştır.

Bilişim Sistemleri EABD Yüksek Lisans Programı öğrencisi Fatih Kurt, "ONTOLOGY GUIDED NEURAL NETWORK PROCESSING FOR AUTOMATIC IMAGE CAPTION GENERATION" konulu tezini, 24 Ocak 2018 tarihinde saat 10:00'da A-212 no.lu toplantı salonunda savunacaktır.

Tez Özeti : Yapay zeka ile ilgili temel problemlerden biri verilen bir resmin içeriğini anlamlı zengin içerikli bir metinle otomatik olarak ifade edilmesidir. Aynı zamanda, bir resmin metin kullanılarak aranması da çalışmanın kontrollü çalıştığının kontrol edilmesi için başka bir anahtar çalışmadır. Bu çalışmada ontoloji yardımı ile yapay sinir ağları kullanılarak önceki resim tanımı oluşturma çalışmalarının daha da ilerletilmesi hedeflenmektedir. Ontoloji kullanılarak yapay sinir ağlarından elde edilen sonuç vektörleri ve resimdeki objelerin ve aktivitelerin ilişkilendirilmesi ile daha güvenilir sonuçlar elde edilmesi beklenmektedir. Nihai eğitilmiş sistemin görsel bir girdiyi daha iyi işleyip ve de RNNler(recurrent neural networks) kullanarak daha başarılı tanımlaması ve önceki çalışmalardan daha yüksek BLEU skoru elde edilmesi amaçlanmaktadır.